Các nhà máy lọc dầu ở Châu Á, Châu Âu và Hoa Kỳ đang phải đối mặt với tình trạng lợi nhuận giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm, đánh dấu sự suy thoái của một ngành công nghiệp từng có lợi nhuận tăng vọt sau đại dịch và nhấn mạnh mức độ suy thoái hiện nay của nhu cầu toàn cầu.
Điểm yếu này là một dấu hiệu nữa cho thấy nhu cầu tiêu dùng và công nghiệp yếu, đặc biệt là ở Trung Quốc, do tăng trưởng kinh tế chậm lại và sự gia tăng của xe điện. Các nhà máy lọc dầu mới đi vào hoạt động ở Châu Phi, Trung Đông và Châu Á đã làm tăng thêm áp lực giảm.
Các công ty lọc dầu như Total Energies và các công ty thương mại như Glencore đã đạt được lợi nhuận bội thu vào năm 2022 và 2023 khi họ thu được lợi nhuận từ tình trạng thiếu hụt nguồn cung do Nga xâm lược Ukraine, tình trạng gián đoạn hoạt động hàng hải trên Biển Đỏ do phiến quân Houthi gây ra và nhu cầu phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch COVID-19.
Nhà phân tích Rory Johnston của Commodity Context cho biết: "Chắc chắn chu kỳ lọc dầu siêu tốc mà chúng ta đã trải qua trong vài năm qua có thể sắp kết thúc khi nguồn cung từ các nhà máy lọc dầu mới khánh thành cuối cùng cũng bắt kịp với nhu cầu nhiên liệu tăng trưởng chậm hơn".
Lợi nhuận lọc dầu của Singapore, một chỉ báo cho châu Á, đã giảm xuống còn 1,63 đô la một thùng vào ngày 17 tháng 9, mức thấp theo mùa kể từ cùng kỳ năm 2020. Theo dữ liệu của LSEG, biên lợi nhuận dầu diesel của châu Á đã giảm xuống mức thấp nhất trong ba năm vào cùng ngày.
Nền kinh tế Trung Quốc yếu kém là lý do chính. Tăng trưởng sản lượng công nghiệp tại quốc gia nhập khẩu dầu hàng đầu thế giới đã giảm xuống mức thấp nhất trong năm vào tháng 8 trong khi sản lượng lọc dầu giảm trong tháng thứ năm do nhu cầu nhiên liệu yếu và biên độ xuất khẩu thấp đã hạn chế sản lượng.
Tại quốc gia tiêu thụ dầu lớn nhất là Hoa Kỳ, nơi nhu cầu cũng thấp hơn kỳ vọng, mức chênh lệch giá crack 3-2-1, một thước đo quan trọng về lợi nhuận chung, đã giảm xuống dưới 15 USD/thùng vào cuối tháng 8 lần đầu tiên kể từ đầu năm 2021. Mức chênh lệch 3-2-1 xấp xỉ sản lượng trung bình của các nhà máy lọc dầu tại Hoa Kỳ là hai thùng xăng và một thùng dầu diesel từ mỗi ba thùng dầu mà họ chế biến.
Theo dữ liệu từ Dịch vụ thông tin giá dầu, biên lợi nhuận xăng ở Bờ Vịnh, không bao gồm nghĩa vụ pha trộn nhiên liệu tái tạo, đạt trung bình 4,65 USD một thùng tính đến ngày 13 tháng 9, giảm so với mức 15,78 USD của một năm trước và biên lợi nhuận dầu diesel chỉ hơn 11 USD, so với hơn 40 USD của năm ngoái.
>>>Tham khảo thêm: Hàng hóa phái sinh là gì? Tìm hiểu cách đầu tư hàng hóa sinh lời
DẦU DIESEL THỪA CUNG CẤP
Tình trạng cung vượt cầu trên thị trường dầu diesel toàn cầu do nhu cầu yếu là một trong những lý do chính khiến biên lợi nhuận giảm.
Cơ quan Năng lượng Quốc tế dự báo nhu cầu dầu diesel và dầu diesel trong năm nay đạt trung bình 28,3 triệu thùng mỗi ngày (bpd), giảm 0,9% so với năm 2023, trong khi nhu cầu về xăng, nhiên liệu phản lực, LPG và dầu nhiên liệu tăng trong cùng kỳ.
Vào cuối tháng 8, biên lợi nhuận dầu diesel của châu Âu đã giảm xuống còn khoảng 13 USD/thùng, mức thấp nhất kể từ tháng 12 năm 2021, theo dữ liệu của LSEG. Mức trung bình là 16,6 USD/ thùng vào tháng 8, ít hơn một nửa so với mức trung bình là 38,3 USD vào tháng 8 năm 2023.
Triển vọng trước mắt vẫn yếu, mặc dù nhu cầu theo mùa có thể hỗ trợ.
Nhà phân tích Raul Caldaria của Energy Aspects cho biết lợi nhuận lọc dầu dự kiến sẽ vẫn ở mức thấp trong thời gian còn lại của năm, với một số lợi nhuận tăng nhờ nhu cầu dầu diesel cao hơn vào mùa đông ở châu Âu.
Biên lợi nhuận xăng cũng chịu áp lực ở châu Âu, mặc dù nhu cầu mạnh mẽ hơn. Theo dữ liệu của LSEG, biên lợi nhuận xăng trung bình là 12,1 USD/thùng vào tháng 8, giảm 61% so với mức 31 USDcủa tháng 8 năm 2023.
Người phát ngôn của Eni cho biết công ty lọc dầu của Ý này đang "thực hiện các biện pháp để giảm thiểu tình trạng giảm biên lợi nhuận lọc dầu", nhưng từ chối giải thích chi tiết về các biện pháp đó.
Người phát ngôn của công ty lọc dầu Tây Ban Nha Cepsa cho biết họ đang theo dõi biên lợi nhuận của mình nhưng chưa đưa ra quyết định về việc làm chậm quá trình chế biến.
>>>Tham khảo thêm: Kinh nghiệm đầu tư hàng hóa phái sinh - 5 bước đơn giản để đầu tư hàng hóa thành công
NHÀ MÁY LỌC DẦU MỚI
Việc khởi động một số nhà máy lọc dầu mới đã làm gia tăng áp lực lên biên lợi nhuận, trong đó các nhà máy lọc dầu cũ, đặc biệt là ở châu Âu, đang phải chịu ảnh hưởng.
Đầu tháng này, Petroineos xác nhận sẽ đóng cửa nhà máy lọc dầu Grangemouth ở Scotland, và dự kiến cũng sẽ đóng cửa nhà máy ở Đức.
Năm nay, công suất mới được tăng cường bao gồm nhà máy Dangote công suất 650.000 thùng/ngày của Nigeria, Dos Bocas công suất 340.000 thùng/ngày của Mexico, Al Zour công suất 615.000 thùng/ngày của Kuwait và Duqm công suất 230.000 thùng/ngày của Oman.
Nhà kinh tế trưởng của Vortexa, David Wech cho biết: "Rõ ràng là hiện nay công suất lọc dầu trên toàn cầu đang quá lớn so với nhu cầu, và việc tăng công suất chỉ khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn".
Các nhà phân tích của Bank of America cho biết vào ngày 13 tháng 9 rằng họ dự kiến biên lợi nhuận lọc dầu toàn cầu sẽ tiếp tục giảm, sau khi giảm 25% tính đến thời điểm hiện tại trong quý và 50% theo giá giao ngay, và khi công suất lọc dầu mới tăng 1,5 triệu thùng/ngày so với cùng kỳ năm trước.